کدئین

کدئین به عنوان یک مخدر آگونیست که اغلب بصورت کریستال های سفید رنگ مشاهده می‌شود و به عنوان یک آرام کننده و ضد درد جزو مواد نارکوتیک و از مشتقات تریاک به شمار می‌رود. و درساخت با غلظت ۱۰/۱ درصد تا ۲% درصد ساخته می‌شود. اشکال مختلف کدئین درسراسر جهان موجود می‌باشد. کدئین فسفات سفید رنگ و بصورت کریستالهای سوزنی شکل که بصورت‌محلول معلق در آب و قابل حل در الکل دیده می‌شود. کدئین‌سولفات نیز بصورت‌کریستالهای سوزنی شکل بی رنگ یا سفید یافت‌می‌شوندکه پودرآن قابلیت حلالیت در آب و کمی‌ آن درالکل می‌باشد.اشکال مختلف دارویی دیگر قرص، شربت و کپسول می‌باشد.کدئین درشکل شربت که از راه خوراکی تجویز  می‌شود جهت تسکین سرفه‌های غیر خلطی و همچنین ترکیب آن با بعضی از داروها غیر نارکوتیک مسکن جهت تسکین درد تجویز می‌شود. مقادیر زیاد کدئین و مصرف آن حتماً باید با تجویز پزشک صورت بگیرد.

تجویز کدئین:

جهت تسکین دردهای خفیف و متوسط شامل دردهای مفصلی ـ دردکمرـ درد استخوان، درد دندان و سردرد و میگرن وهمچنین تسکین سرفه‌های خشک واسهال بکار می‌رود.

طرق مصرف:

کدئین می‌تواند از راه خوراکی (PO) زیرجلدی (SC) داخل ماهیچه ای (IM) ومقعدی (PR) مصرف گردد. اثر مصرف مقعدی یا رکتال بطور قابل ملاحظه ای موثرتر از اثر مصرف به روش خوراکی آن می‌باشد. مصرف کدئین بصورت وریدی ممکن است منجر به ورم ریه، تورم پوست و آزاد کردن مقادیر خطرناک هیستامین و اثرات گوناگون قلبی عروقی شود. زمانیکه کدئین بصورت خوراکی مصرف می‌شود حتماً باید یک لیوان پرآب و یامقداری غذا با آن خورده شود تا کمترین اثر را روی سیستم گوارش داشته باشد.

کدئین به سادگی در دستگاه گوارش جذب می‌شود و به سرعت به سرتاسر بافتهای بدن از طریق سیستم عروقی انتشار می‌یابد و پس از بافتها بوسیله کبد و طحال و کلیه دفع می‌شود. آگونیست‌های مخدر و آنتاگونیست‌های مخدر بطور مشخص برگیرنده‌های مغزی و دیگربافتها اثری می‌گذارند. این گیرنده‌ها بطور گسترده اما نه پراکنده درسراسر سیستم مرکزی اعصاب شاهده می‌شوند. انواع گیرنده‌های مخدر شامل گیرنده مو(M) و کاپاKappa و دلتاdelta می‌باشند. تمرکز و انتشار آنها و انواع مختلف گیرنده‌ها براساس وجود آنها در سیستم اعصاب مرکزی می‌باشد. گیرنده مو(M) بطور گسترده درسرتاسر سیستم مرکزی اعصاب خصوصاً سیستم لمبیک یافت می‌شود و همچنین دربخشهای دیگری مثل تالاموس و مغز میانی نیز مشاهده می‌شود.گیرنده کاپا در طناب نخاعی و کورتکس مغزی یافت می‌شود.

بی دردی یا فقدان احساس درد در اثر تغییرات سیستم درد در طناب نخاعی و رده‌های فوقانی سیستم مرکزی اعصاب ناشی می‌شود. بطور کلینیکال تحریک گیرنده مو سبب ایجاد حالت فقدان درد، سرخوشی، دپرسیون تنفسی ، تنگی مردمک چشم و کاهش حرکات گوارش می‌گردد. تحریک گیرنده کاپا نیز علاوه براثرات فوق سبب کسالت و خستگی نیز می‌گردد.

اثرات کدئین :

۱ : ساپرس کردن یا جلوگیری و توقف احساس پاسخ به درد، سرخوشی، خواب آلودگی، سستی کاهش اعمال فیزیکی دربعضی افراد و افزایش اعمال فیزیکی دربعضی دیگر، ترس، بی احساسی و احساس خستگی کردن، تنگی مردمک چشم،‌اختلال مغزی،‌عدم دید در شب توهم و متوقف کردن سرفه.

۲ : پایین آوردن وکاهش سرعت تنفس

۳ :تهوع و استفراغ، یبوست، کاهش اشتها ، کاهش حرکات معده، خشکی دهان، واکنشهای آلرژیک، ‌مشکلات تنفسی، ‌تورم لبها و زبان وصورت، تعریق، کاهش میل جنسی، خارش پوست.

موارد احتیاط:

تمام اپیوئیدها و مخدرهای آگونیست سبب ایجاد وقفه و یا اختلال درتوانایی‌ها ی مغزی و فیزیکی انسان‌های مبتلا می‌گردند. کدئین بایستی در افراد با بیماریهای مزمن قلبی و نارسایی تنفسی و آسم برونکیال و افزایش فشار جمجمه با احتیاط مصرف شود. در افرادی که دچار صدمات مغزی نخاعی جمجمه ای شده اند استعمال اپیوئیدها می‌تواند منجر به نارسائی تنفسی گردد.اپیوئیدها همچنین بدلیل اثر گذاری روی ماهیچه مثانه باعث احتباس اداری و یا سختی دفع ادرار می‌شوند.

مصرف در دوران بارداری :

درزنان باردار استفاده کدئین احتمال تشکیل نقائص دستگاه تنفسی جنین را افزایش داده ویا منجر به زایمان زودرس یا سقط جنین می‌گردد. همچنین دربعضی از جنین‌ها علایم سندرم ترک نیز مشهود بوده است. اگر شما باردار هستید و یا مادرانی که وظیفه شیردادن دارند نباید از کدئین استفاه نمایند.